انواع مواد مخدر و اثر آن بر روی بدن

اعتياد و اثر مواد مخدر بر دستگاه عصبي مرکزي:

موادي که دستگاه عصبي مرکزي را تغيير مي دهند مواد روان گردان هستند (الکل ؛ نيکوتين ؛ کوکائين) و موادي امثال اينها که اعتياد به آنها مشکل بزرگ بعضي از جوامع امروزي است. همچنين کافئين که در قهوه و نوشابه ها يافت مي شود از جمله مواد روان گردان هستند. تمام اين مواد مي توانند باعث وابستگي رواني مصرف کننده شوند و مهم تر از آن اين است که باعث وابستگي جسمي نيز مي شود.
اعتياد پاسخي فيزيولوژيک است که مصرف پي در پي مواد مخدر موجب آن مي شود و عملکرد طبيعي نورونها و سيناپس هارا تغيير مي دهد.هنگامي که عملکرد نورون يا سيناپسي توسط مواد مخدر تغيير کرد از آن پس آن نورون يا سيناپس به طور طبيعي به کار خود ادامه نمي دهد مگر با بودن موادمخدر.

شخص با مصرف پي در پي مواد مخدر به آن معتاد مي شود و بدن او نسبت به آن ماده مخدر عادت مي کند.شخص معتاد بايد با گذشت زمان مقدار ماده مخدر مصرفي اش را افزايش داده تا نياز بدنش تامين شود.نيکوتين ماده اي اعتياد آور است که در برگهاي گياه تنباکو يافت مي شود.اين ماده بسيار سمي است و حدود60 ميلي گرم از آن براي انسان مرگ آور است. نيکوتين سريعا وارد جريان خون شده و در بدن به گردش در مي آيد.عملکرد نيکوتين در مغز شبيه به عملکرد انتقال دهنده عصبي استيل کولين است.
نيکوتين به دليل شباهت ساختاري با استيل کولين به محلهاي مخصوصي در سلول عصبي که به طور طبيعي محل ها گيرنده هاي استيل کولين هستند متصل مي شوند.اين جايگاهها از مراکز کنترل مغز هستند که بسياري از فعاليت هاي مغزي را کنترل مي کنند.اتصال نيکوتين به سلولهاي عصبي موجب تغييرات بسياري مي شود پس از مدتي بدن فرد سيگاري تنها در حضور نيکوتين به جاي استيل کولين به طور طبيعي کار مي کند و در حضور حذف نيکوتين حالت طبيعي بدن مختل مي شود.هنگام بدست آمدن اين حالت تنها راه برگشت بدن به حالت طبيعي کشيدن سيگار است.در اينجا است که مي گوييم فرد سيگاري معتاد به کشيدن سيگار است.

داروهاي روان گردان نوعي مواد مخدرند که در تسکين درد و القاي خواب نقش بسزايي دارند. بسياري از اين مواد از گياهان تيره خشخاش به دست مي آيند. مواد مخدري که از ترياک استخراج مي شوند شامل: مورفين، هروئين و کدئين هستند. پزشکان براي تسکين درد بيماران گاه کدئين تجويز مي کنند. مورفين نيز يکي از موثرترين تسکين دهنده هاي درد مي باشد که امروزه در پزشکي مورد استفاده قرار مي گيرد. گيرنده هاي درد محرکهايي که باعث درد مي شوند را شناسايي مي کنند.درد در بدن نقش اهميت زايي دارد درد به ما مي گويد که يکي از بافتهاي بدن ما زخمي و يا آسيب ديده شده است.وقتي عضوي آسيب ديده مي شود از انتهاي اعصاب آسيب ديده ي آن پيام هايي انتقال داده مي شود که باعث احساس درد مي شود.پيامهاي عصبي حامل درد را به نخاع و سپس به مغز انتقال مي دهند.پس از رسيدن پيام عصبي درد به طناب عصبي؛ پيام درد بوسيله گروهي از انتقال دهنده هاي عصبي به نام انکفالين ها سرکوب مي شوند.زماني که انکفالين ها به نورونهاي نخاع مي پيوندند از انتقال پيام به مغز جلو گيري مي کنند .مواد مخدر عملکردي مشابه به انکفالين ها دارند و به گيرنده هاي پروتئيني درد در طناب عصبي مي پيوندند و از انتقال پيام درد به مغز و احساس درد جلوگيري مي کنند.


- مشروبات الکلي

-با نوشيدن مشروبات الکلي ، الکل بسرعت در معده و روده جذب شده و با انحلال در آب پلاسما وارد جريان خون مي شود. الکل چند مرکز را در مغز تحت تاثير قرار مي دهد. اين مراکز به ترتيب اثر عبارتند از :
1- بافت خاکستري که بزرگترين قسمت مغز است.سلولهاي اين بافت ، اطلاعات حسي شما را پردازش مي کند، فرآيند تفکر و هوشياري شما را به عهده دارد و آغازگر بيشتر حرکات ماهيچه اي شماست.
الکل در اين بخش ، کار مراکز رفتارهاي بازدارنده (نه نوروترانسميترهاي بازدارنده) را مختل مي کند. در اين صورت شخص پر حرف مي شود ، اعتماد به نفس بيشتري احساس مي کند و ديگر چندان به قوانين بازدارنده اجتماعي پايبند نيست.
پردازش اطلاعات حسي را کند مي کند در نتيجه شخص در حسهاي پنجگانه خود دچار مشکلاتي مانند تاري ديد، کاهش شنوايي ، بي حسي پوست و غيره مي شود و آستانه درد نيز در او بالا مي رود (درد را کمتر حس مي کند) فرآيندهاي فکري را متوقف مي کند و اين باعث مي شود شخص نتواند بخوبي قضاوت يا فکر کند.

2- دستگاه ليمبيک که احساسات و حافظه را کنترل مي کند. وقتي الکل بر اين بخش اثر مي گذارد شخص دچار احساسات اغراق آميز (مانند خشم ، پرخاش ، تهاجم) و ضعف حافظه مي شود.

3- مخچه که حرکت ماهيچه هاي بدن را هماهنگ مي کند. به زبان ساده ، مخچه با اثرگذاري بر سيگنال هاي حرکتي ماهيچه ها، دقيق و بي نقص بودن حرکات را کنترل مي کند و مانع لرزش اعضا يا ناشيانه بودن و بروز اشتباه در حرکات مي شود. با تاثير الکل بر اين بخش ، حرکات ماهيچه اي ناهماهنگ خواهد شد. علاوه بر هماهنگي حرکات ارادي ، مخچه هماهنگي حرکات ظريف موردنياز براي حفظ تعادل را نيز به عهده دارد؛ بنابراين با رسيدن الکل به مخچه ، شخص تعادل خود را براحتي از دست مي دهد. تلوتلو خوردن آدم مست به همين علت است.

4- بصل النخاع يا ساقه مغز. تمامي اعمال غيرارادي بدن مانند تنفس ، تپش قلب ، دما و هشياري را کنترل مي کند. وقتي الکل به مراکز بالايي بصل النخاع مي رسد به شخص احساس خواب آلودگي دست مي دهد که با افزايش BAC ممکن است به بيهوشي بينجامد. اگر BAC به قدري زياد شود که بتواند بر اين فعاليت ها اثربگذارد شخص ممکن است به کندي نفس بکشد يا فشار خون و دماي بدن افت کند و در نهايت به کاهش و توقف اين علايم حياتي و مرگ بينجامد.